Dzięki współpracy różnych podmiotów mieszkańcom gromady Bajkowickiej udało się zrealizować astronomiczne pomysły!

Podczas realizacji programu DOBRE (ang. Decentralization Offering Better Results and Efficiency), finansowanym przez USAID, ukraińskie gromady bardzo się zmieniają, a jedną z ważniejszych obserwowanych zmian jest wzrost aktywności społecznej. Za ciekawy przykład może posłużyć historia z Bajkowieckiej OTG, gdzie dzięki wsparciu inicjatywy i pomysłowości lokalnych pasjonatów powstało obserwatorium astronomiczne!

Gromada Bajkowiecka (ukr. Байковецька громада) w obwodzie tarnopolskim uczestniczy w programie DOBRE od 2016 r. Sama idea stworzenia na terytorium gromady wiejskiego szkolnego obserwatorium astronomicznego ma jednak ponad 10 lat, a jej autorem jest nauczyciel fizyki i astronomii Mychajło Szemela ze wsi Łozowa.

Wszystko zaczęło się od lokalnego towarzystwa miłośników astronomii „Nebozwid”, gdzie uczestnicy rozwiązują astroquesty i słuchają wykładów. Tam Mychajło Szemela poznał astronoma amatora Sierhija Werbyckiego. Wspólnie wpadli na pomysł rozwinięcia możliwości obserwacji astronomicznych w szkole, w której uczy Szemela.  Placówka ta od lat organizuje „Pikniki naukowe”, w ramach których uczestnicy przeprowadzają eksperymenty z fizyki, chemii, czy biologii. Na jedno z takich wydarzeń został kiedyś zaproszony Przewodniczący Bajkowieckiej OTG Anatolij Kulik. „Kiedy powstała nasza gromada, zostałem zaproszony na piknik do szkoły we wsi Łozowa, gdzie przedstawiono mi pomysł utworzenia obserwatorium. Idea bardzo mi się spodobała, tym bardziej, że astronomia jest bardzo popularna wśród wielu naszych mieszkańców, nie tylko w wieku szkolnym”.

Pomysł został przedstawiony przedstawicielom programu DOBRE. Po zapoznaniu się z pomysłem i akceptacją tej inicjatywy, program DOBRE zakupił dla uczniów profesjonalny mobilny teleskop. Gromada z kolei zainwestowała w budowę pomieszczenia pod obserwatorium, kopułę z zestawem automatyki i potężny teleskop stacjonarny (pod nazwą „Biały Łabędź”). Od czerwca 2018 roku ta astronomiczna perła obwodu tarnopolskiego działa w miejscowości Łozowa. „Początkowo planowaliśmy zbudować obserwatorium na szkole, ale specjaliści zauważyli, że dla astrofotografii lepsze będzie miejsce obok szkoły. Serhij i ja opracowaliśmy plan małego obserwatorium i zadbaliśmy o jego automatyczne połączenie z gabinetem fizyki. Komputer jest zainstalowany w klasie, obraz jest wyświetlany na ekranie i równolegle rzutowany na dużą tablicę” – tłumaczy nauczyciel fizyki. „Dzięki nowym teleskopom można obserwować najdalsze konstelacje. Zachęciłem uczniów do znalezienia nowego nieznanego układu i nazwania go na cześć Bajkowieckiej OTG” – z dumą dodaje przewodniczący gromady Anatolij Kulik.

Obserwatorium stało się centrum edukacyjno-rozwojowym nie tylko dla społeczności lokalnej, lecz także dla turystów i gości. Już teraz OTG odwiedzają osoby i grupy z całego regionu tarnopolskiego. Latem, kiedy widoczne było zaćmienie księżyca, w Bajkowieckiej OTG zgromadziło się około 80 osób. Stale prowadzone są tutaj zajęcia i warsztaty astronomiczne, ciekawe seminaria i spotkania. „Bardzo się cieszę, że mogę brać udział w takich zajęciach. Uczenie się teorii na pamięć jest nudne, a teraz sami możemy tworzyć naukę!” – mówi jeden z uczniów.

Planuje się również komercjalizację usług obserwatorium, ponieważ jest ono wyposażone w system zdalnego dostępu, dzięki któremu każdy użytkownik z dowolnego miejsca z dostępem do Internetu będzie mógł otworzyć i zamknąć kopułę, poprowadzić teleskop do wybranego obiektu, wykonać zdjęcia, pomiary i przetwarzać wyniki badań. Astronomowie będą mogli także zamawiać badania za opłatą. Mychajło Szemela dodaje, że dzięki obserwatorium można rozwijać turystykę astronomiczną, do czego potrzeba jeszcze rozwoju odpowiedniej bazy noclegowej i obsługowej dla odwiedzających.

Znaczki ze zdjęciem obserwatoriumO uznaniu, z jakim spotyka się inicjatywa gromady Bajkowiecka, może również świadczyć fakt, że w sierpniu 2020 r. „Ukrposzta” (Poczta Ukraińska) wyprodukowała unikalny znaczek pocztowy, który przedstawia Łozowskie Obserwatorium Astronomiczne. Autorem zdjęcia, które zostało wykorzystane do produkcji znaczka, jest Andriy Revun.

Bajkowiecka OTG jest przykładem tego, jak pasje mieszkańców, dzięki ich zauważeniu i wsparciu, mogą wpływać na rozwój, budowanie lokalnego potencjału, a przede wszystkim współuczestniczyć w działaniach na rzecz dobra wspólnego!

_____________________________________________________________________

Opis niniejszej historii został przygotowany przez ekspertów FRDL: Dawida Hoinkisa i Oleha Karyy, którzy wspierali Bajkovwiecką Gromadę w wypracowaniu strategii rozwoju i monitorują jej realizację. Działania FRDL w ukraińskich gromadach są prowadzone w ramach programu „DOBRE” i koncentrują się przede wszystkim na wsparciu doradczym w zakresie planowania strategicznego oraz na mentoringu wdrażania strategii. Prace w zakresie strategicznego planowania prowadzone są w oparciu o tzw. Model FRDL – Partycypacyjny Model Planowania Strategicznego FRDL. Model ten zakłada szerokie zaangażowanie w proces społeczności lokalnej m.in. poprzez udział w pracach zespołów strategicznych, badania warunków życia i jakości usług społecznych oraz szerokie konsultacje społeczne.  

Program USAID „Decentralization Offering Better Results” (DOBRE) to wieloletni program, realizowany przez międzynarodową organizację Global Communities i finansowany przez Amerykańską Agencję ds. Rozwoju Międzynarodowego (USAID). Jego celem jest wsparcie i wzmocnienie zarządzania na poziomie lokalnym, stworzenie lepszych warunków rozwoju dla nowych ukraińskich jednostek terytorialnych, zwiększenie zaangażowania obywateli w podejmowanie decyzji oraz zapewnienie przejrzystości i rozliczalności administracji publicznej. Program realizuje międzynarodowe konsorcjum, w skład którego wchodzą następujące organizacje: Global Communities (lider projektu), Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej (FRDL), Ukraine Crisis Media Center (UCMC), SocialBoost, Małopolska Szkoła Administracji Publicznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie (MSAP/UEK) oraz National Democratic Institute (NDI).

Pierwotnie program USAID DOBRE był realizowany w 7 obwodach: dniepropietrowskim, iwanofrankowskim, charkowskim, chersońskim, kirowohradzkim, mikołajowskim oraz tarnopolskim. W czerwcu 2020 r. wsparcie zostało rozszerzone na kolejne trzy obwody: zaporoski, czerniowiecki oraz czernichowski.

Więcej informacji o projekcie na stronie programu DOBRE: https://frdl.org.pl/projekty/decentralization-offering-better-results-and-efficiency-dobre