Kontrola zarządcza w jednostkach samorządu terytorialnego w tym projektowane zmiany z kwietnia 2025 r. w zakresie kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego

Przedmiotem proponowanego szkolenia jest kompleksowa analiza zagadnień z zakresu kontroli zarządczej oraz omówienie projektowanych zmian z kwietnia 2025 r., które w głównej mierze obejmują:
• wskazanie poziomów kontroli zarządczej w jsfp bazujących na tzw. modelu trzech linii, 
• rozszerzenie celów kontroli zarządczej o podejmowanie działań na rzecz zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, oraz 
• wprowadzenie obowiązku składania Ministrowi Finansów oświadczenia o stanie kontroli zarządczej przez kierowników jsfp. 
Podczas zajęć:
• Wskażemy, jak kontrola zarządcza powinna być właściwie zorganizowana i prowadzona, aby spełniała swoje cele strategiczne i operacyjne i była efektywna. 
• Zaprezentujemy zasady ustalania celów i zadań w jednostkach samorządu terytorialnego i zarządzania ryzykiem w praktycznym ujęciu.
• Podpowiemy jakie są dokumenty wymagane, a także te zalecane i fakultatywne wynikające z dobrej praktyki wspomagające proces zarządzania.
• Przeanalizujemy te aspekty systemu, które są najczęściej kontrolowane przez RIO i NIK. 
• Omówimy, jak prowadzić monitoring kontroli zarządczej oraz kto powinien sporządzić oświadczenie o stanie kontroli i jak je prawidłowo wypełnić. 
• Zaprezentujemy nadzorowania jednostek organizacyjnych jst.
• Przedstawimy procedurę określania celów i zadań jednostek, mierniki efektywności działania oraz sposób tworzenia systemu zarządzania ryzykiem do wyznaczonych celów i zadań. 
Wszystkie omawiane przepisy i prezentowane zagadnienie zobrazujemy licznymi przykładami praktycznymi.

• Zdobycie, uzupełnienie i uporządkowanie wiedzy z zakresu procesu kontroli zarządczej w jednostce z  uwzględnieniem planowanych zmian.
• Zdobycie wiedzy o koniecznych w procesie kontroli zarządczej dokumentach.
• Poznanie zasad ustalenia celów i zadań w jednostkach samorządu terytorialnego.
• Zdobycie wiedzy z zakresu monitoringu i zarządzania ryzykiem.
• Poznanie metod nadzorowania jednostek organizacyjnych JST.
• Zapoznanie z przykładami gotowych powierzeń skutkujących odpowiedzialnością pracowników, również z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych za powierzone do realizacji zadania.
• Poznanie najczęściej popełnianych błędów i nieprawidłowości w prowadzeniu i monitoringu kontroli zarządczej. 
• Otrzymanie obszernych materiałów szkoleniowych w tym: prezentacji oraz wzorów dokumentów opracowywanych w procedurze kontroli zarządczej w jednostce.
• Poznanie odpowiedzi na kluczowe i najczęściej pojawiające się pytania oraz wątpliwości:
- Jak efektywnie ustalać cele i zadania w jednostkach? 
- Jakie są zasady określania wskaźników/mierników efektywności działania? 
- Co daje zarządzanie ryzykiem i w jaki sposób należy je przeprowadzić w jednostce?
- Jakie są praktyczne przykłady celów, zadań, wskaźników/mierników i ryzyk w jednostkach samorządowych.

1. Wstęp - kontrola zarządcza w świetle aktualnych unormowań ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, w tym: 
• Definicja ustawowa, cel i zakres kontroli zarządczej oraz znaczenie dla jednostki.
• Wymagane uregulowania wewnętrzne.
• Komunikat Nr 23 Ministra Finansów z dnia 16 grudnia 2009 r. w sprawie standardów kontroli zarządczej dla sektora finansów publicznych (najważniejsze elementy), komunikat Nr 6 Ministra Finansów z dnia 6 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych wytycznych dla sektora finansów publicznych w zakresie planowania i zarządzania ryzykiem.
• Kontrola zarządcza, a zakres odpowiedzialności:
- za sprawy finansowe,
- zamówienia publiczne,
- rachunkowość
kierownika jednostki, głównego księgowego oraz pracowników (w związku z delegowanymi zadaniami). Przykłady gotowych powierzeń skutkujących odpowiedzialnością pracowników również z tytułu naruszenia dyscypliny finansów publicznych za powierzone do realizacji zadania.
• Wybrane aspekty odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych kierownika jednostki, głównego księgowego i pozostałych pracowników w tym:
- wybrane czyny,
- wybrane aspekty prowadzonego postepowania o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
2. Projektowana nowelizacja przepisów dotyczących kontroli zarządczej:
• Przyczyny nowelizacji.
• Zwiększenie nacisku na zapobieganie w ramach kontroli zarządczej nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, w tym konfliktowi interesów.
• Trzy poziomy kontroli zarządczej.
• Zmiany w zakresie oświadczenia o stanie kontroli zarządczej w jst i wprowadzenie obowiązku jego przesyłania do Ministra Finansów.
• Wprowadzenie możliwości wydania, przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta oraz przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego, szczegółowych wytycznych w zakresie kontroli zarządczej dla jednostki samorządu terytorialnego.
3. Projektowana nowelizacja przepisów dotyczących audytu wewnętrznego:
• Przyczyny nowelizacji.
• Nowa definicja audytu wewnętrznego w jst.
• Nowe progi kwotowe od których obowiązuje audyt wewnętrzny.
4. Dokumenty w kontroli zarządczej:
• Obligatoryjne.
• Zalecane – dobra praktyka.
• Fakultatywne.
5. Monitoring kontroli zarządczej:
• Podstawowe narzędzia kontrolne wykorzystywane w monitoringu – monitoring:
- procedur, 
- celów/zadań,
- mierników/wskaźników.
• Stosowane dokumenty.
• Samoocena kontroli zarządczej.
• Rozliczanie z osiągniętych celów.
6. Nadzór sprawowany w ramach kontroli zarządczej nad jednostkami organizacyjnymi jst:
• Metody bezpośredniego nadzoru.
• Pozostałe mechanizmy kontrolne stosowane w nadzorze.
• Dokumentowanie realizowanego nadzoru nad jednostkami organizacyjnymi.
7. Oświadczenie (zapewnienie) o stanie kontroli zarządczej:
• Gotowe wzory oświadczeń o stanie kontroli zarządczej oraz unormowania rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2010 r. w sprawie wzoru oświadczenia o stanie kontroli zarządczej (w jakim zakresie może mieć ono zastosowanie do jednostek samorządu terytorialnego).
• Jak wypełniamy oświadczenie – co powinno, a co może zawierać.
• Kto musi, a kto może i do kiedy składać oświadczenie o stanie kontroli zarządczej.
8. Podstawa kontroli zarządczej czyli:
• Cele strategiczne i operacyjne.
• Odpowiednie ustalenie zadań – jakie jednostka będzie realizować w danym roku (kto powinien je określać i na jakim stopniu szczegółowości).
• Osób odpowiedzialnych za ich realizację – zakresy czynności.
• Praktyczne przykłady celów, zadań dotyczących jednostek samorządu terytorialnego w zakresie kontroli zarządcze
9. Określanie mierników/wskaźników realizacji celów/zadań w kontroli zarządczej:
• Różnica między miernikiem, a wskaźnikiem – kiedy je stosujemy, wartości docelowe.
• Główne grupy mierników/wskaźników, w tym: efektywności, skuteczności, wydajności, oszczędności, satysfakcji.
• Kto przygotowuje mierniki/wskaźniki, kto je zatwierdza.
• Zadania z jednym i wieloma miernikami/wskaźnikami.
• Monitorowanie i ocena realizacji wyznaczonych mierników/wskaźników, sprawozdawczość.
• Praktyczne przykłady z miernikami/wskaźnikami z jednostek samorządu terytorialnego.
10. Proces zarządzania ryzykiem do celów i zadań określonych przez jednostki (zostanie omówiony z praktycznymi przykładami z jst w zakresie przykładowych ryzyk oraz ich analizy i wyceny, zostaną również zaprezentowane przykłady rejestrów ryzyka):
• Definicja ryzyka.
• Zarządzanie ryzykiem – definicja i sposoby realizacji.
• Metody identyfikacji ryzyk.
• Analiza ryzyk oraz wycena ryzyk w zakresie prawdopodobieństwa wystąpienia oraz wpływu/skutku na realizację zadań.
• Właściciele ryzyk.
• Ryzyko nieodłączne i rezydualne.
• Poziom ryzyka akceptowalnego, a poziom ryzyka dopuszczalnego (apetyt na ryzyko).
• Reakcja na ryzyko:
• Tworzenie rejestru ryzyka – gotowe rozwiązania.
11. Badanie satysfakcji klienta w ramach kontroli zarządczej – przykładowe ankiety.
12. Kontrola kontroli zarządczej przez RIO i NIK – co jest kontrolowane i w jakim zakresie.

Wójtowie, Burmistrzowie, Prezydenci, Starostowie, Zarządy Jednostek, Kierownicy jednostek organizacyjnych, Sekretarze, Skarbnicy, Główni Księgowi i pracownicy zajmujący się obsługą finansowo-księgową, pracownicy merytoryczni zajmujący się kontrolą zarządczą w jednostkach, audytorzy i kontrolerzy wewnętrzni oraz wszystkie osoby zainteresowane tematyką szkolenia.

Prowadzi szkolenia od 2003 roku. Wieloletni Naczelnik Wydziału Kontroli Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie, wcześniej Główny Inspektor Wydziału Kontroli RIO, obecnie Zastępca Burmistrza, autor artykułów, wykładowca i praktyk, specjalista z zakresu kontroli, finansów publicznych, budżetu zadaniowego i zamówień publicznych. Wykładowca Uniwersytecki, stale współpracuje z FRDL.