Egzekucja administracyjna w pomocy społecznej od 2025 r.

Proponujemy udział w szkoleniu, podczas którego uzyskają i usystematyzują Państwo wiedzę z zakresu zagadnień związanych z postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przez OPS. Ostatnie zmiany przepisów powodują liczne problemy dotyczące praktycznego stosowania przepisów egzekucyjnych, prowadząca omówi je podczas szkolenia i zaproponuje praktyczne rozwiązania. Przedstawione i przeanalizowane zostaną również nowe wzory tytułów wykonawczych obowiązujące od 26 marca 2025 r.

• Podniesienie kwalifikacji zawodowych pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w zakresie prawidłowego stosowania przepisów regulujących dochodzenie roszczeń i egzekucję, z uwzględnieniem ostatnich zmian w prawie, dotyczących postępowania egzekucyjnego.

• Poznanie obowiązków pracowników w kwestiach wystawiania elektronicznych tytułów wykonawczych w świetle zmian w egzekucji administracyjnej. 

Najważniejsze zagadnienia, które zostaną omówione podczas szkolenia:
• Aktualne przepisy związane z elektronicznym tytułem wykonawczym i elektronicznym zawiadomieniem wierzyciela, kierowanymi do organów egzekucyjnych w postępowaniu egzekucyjnym – nowy wzór tytułu wykonawczego w egzekucji należności pieniężnych (TW (1) -7).
• Zmiany w rozporządzeniach wykonawczych do ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, które weszły w życie w 2024 r.
• Nowe rozporządzenie Ministra Finansów (obowiązujące od 11 lipca 2024 r.) w sprawie współpracy wierzyciela, organu egzekucyjnego i dłużnika zajętej wierzytelności w postępowaniu egzekucyjnym należności pieniężnych i wynikające z niego nowe obowiązki wierzyciela.
• Zmiany w rozporządzeniu dot. postępowania wierzycieli należności pieniężnych i rozporządzeniu dot. składania oświadczenia majątkowego przez zobowiązanego.

Uzyskanie odpowiedzi na pytania:
- Na które elementy przy wypełnianiu elektronicznego TW należy zwrócić szczególną uwagę i jakie konsekwencje dla wierzyciela może spowodować niepoprawne wypełnienie TW?
- Czy brak w TW imienia i nazwiska rodziców zobowiązanego będzie skutkował nieprzyjęciem TW do egzekucji?
- Jakie zmiany zostały wprowadzone w treści tytułu wykonawczego, m. in. dotyczące obowiązku podawania danych dot. małżonka, zobowiązanego odpowiadającego majątkiem wspólnym?
- Kiedy wierzyciel musi poszukiwać majątku zobowiązanego?
- O jakich zdarzeniach wierzyciel musi zawiadomić organ egzekucyjny na formularzu e-ZW?
- Jaki dokument należy wskazać w elektronicznym tytule wykonawczym jako „identyfikacja podstawy prawnej obowiązku” w przypadku nienależnie pobranych świadczeń i innych należności podlegających zwrotowi?
- Czy po śmierci zobowiązanego do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia oraz opłat i wydatków z pomocy społecznej, należności można dochodzić od jego spadkobierców?
- Jak zostały zmienione zasady wystawiania upomnień poprzedzających wystawienia TW? Czy w upomnieniu powinna zostać zamieszczona klauzula RODO?

Uczestnicy szkolenia otrzymają w materiałach szkoleniowych m.in. wybrane wzory pism, w tym: nowy wzór upomnienia z pouczeniem, wzory pism kierowanych do organu egzekucyjnego, wzór procedury wewnętrznej dot. obowiązków wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym, wzór wniosku o ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego i inne.

1. Świadczenia nienależnie pobrane, ogólna charakterystyka i ich egzekucja.
• Kiedy mamy do czynienia ze świadczeniem nienależnie pobranym?
• W jaki sposób określane są świadczenia nienależnie pobrane?
• Decyzje administracyjnych wydawane osobom, które pobrały nienależne świadczenia i są zobowiązane do ich zwrotu (m.in. decyzje z ustaw: o pomocy społecznej, o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, o dodatkach mieszkaniowych, elementy decyzji).
• Czy decyzja stwierdzająca nienależnie pobrane świadczenie oznacza automatycznie obowiązek zwrotu takiego świadczenia?
• Czy decyzja nakazująca zwrot nienależnego świadczenia jest decyzją odrębną od decyzji ustalającej nienależne świadczenie?
• Czy w przypadku wydania decyzji ustalającej nienależnie pobrane świadczenie zawsze należy żądać zwrotu świadczenia?
• Odsetki od nienależnie pobranych świadczeń (od kiedy i jakie odsetki liczyć? Czy w każdym przypadku nienależnego świadczenia należy naliczać odsetki?)
• W którym momencie po wydaniu decyzji orzekającej do zwrotu świadczenie nienależnie pobrane wystawić tytuł wykonawczy?
• Jakie działania wierzyciela poprzedzają wystawienie tytułu wykonawczego?
2. Żądanie przez OPS zwrotu wydatków i opłat wynikających z ustawy o pomocy społecznej i innych ustaw z obszaru pomocy społecznej, podstawa żądania zwrotu i kierowanie spraw do egzekucji administracyjnej? 
• Jaki dokument stanowi podstawę żądania zwrotu?
• Czy przed wystawieniem tytułu wykonawczego do zobowiązanego należy wysłać upomnienie?
• Co w przypadku, gdy zobowiązany wpłaci należność przed odebraniem upomnienia? Czy należne są koszty upomnienia?
• Kiedy wystawić tytuł wykonawczy i jakie są nowe elementy tytułu wykonawczego?
• Czy w tytule wykonawczym wyliczamy kwotę odsetek?
• Czy od wszystkich należności, których zwrotu żądają OPS-y, należą się odsetki i jakie?
3. Egzekucja administracyjna nienależnie pobranych świadczeń, wydatków i opłat z pomocy społecznej.
• Kto jest wierzycielem należności z obszaru pomocy społecznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta, OPS/GOPS czy kierownik OPS-u)?
• Pozycja prawna wierzyciela, jego prawa i obowiązki przy egzekucji nienależnie pobranych świadczeń, opłat i wydatków.
• Ustalenie właściwości miejscowej organu egzekucyjnego.
• Jakie upoważnienia powinni posiadać pracownicy OPS podpisujący upomnienia i tytuły wykonawcze?
• Czy TW wystawiony przez OPS powinien podpisać wójt czy kierownik/pracownik OPS-u i jakim podpisem?
4. Czynności wierzyciela (OPS) poprzedzające wszczęcie egzekucji administracyjnej.
• Omówienie aktualnego rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie postępowania wierzycieli należności pieniężnych.
• Działania informacyjne wierzyciela wobec zobowiązanego. W jakiej formie podejmować? Sposób i cel ich dokumentowania.
• Upomnienie – kiedy musi być wystawione? Jaka jest minimalna kwota kiedy upomnienie musi być wystawione? Jak rozumieć termin „niezwłocznie”?
• W jakim terminie po doręczeniu upomnienia wystawić tytuł wykonawczy? 
• Zmiana zasad wyliczania kwoty zaległości, po przekroczeniu której wierzyciel jest zobowiązany do wystawienia upomnienia, a następnie tytułu wykonawczego.  
• Zmiana zasad przedawnienia kosztów upomnienia, które weszły w życie od 25 marca 2024r. (co z dotychczasowymi kosztami upomnienia?).
• Czy w przypadku wydania decyzji o zwrocie nienależnie pobranych świadczeń upomnienie musi być zawsze wystawione i doręczone świadczeniobiorcy?
• Obligatoryjne elementy upomnienia (kto określa wzór upomnienia?, zmiana podstawy prawnej upomnienia, treść pouczeń, konsekwencje braku poinformowania wierzyciela lub/i organu egzekucyjnego o zmianie miejsca zamieszkania, czy upomnienie musi być podpisane?).
• Czy w upomnieniu powinna być zawarta klauzula informacyjna RODO? 
• Koszty upomnienia – czy zawsze należy zapłacić koszty upomnienia? (np. świadczeniobiorca zwraca nienależne świadczenie po wysłaniu upomnienia ale przed jego odbiorem, zwrot nienależnie pobranego świadczenia w tym samym dniu co doręczone upomnienie, kiedy przedawniają się koszty upomnienia?).
• Czy wierzyciel musi informować organ egzekucyjny o przedawnieniu kosztów upomnienia po zmianie przepisów od 25 marca 2024r.?
5. Wystawianie i kierowanie do egzekucji administracyjnej elektronicznego tytułu wykonawczego - sposoby elektronicznego przekazywania TW. 
• W jakim terminie od doręczenia upomnienia powinien być wystawiony tytuł wykonawczy?
• Omówienie aktualnego wzoru TW i prawidłowego wypełnienia: wybrane elementy, m.in. pouczenie dla małżonka zobowiązanego o prawie sprzeciwu w sprawie odpowiedzialności majątkiem wspólnym, sposób przesłania do organu egzekucyjnego.
• Rozróżnienie w tytule wykonawczym podstawy prawnej egzekwowanego obowiązku i podstawy prawnej prowadzenia egzekucji (co wpisać w tych pozycjach TW?)
• Elektroniczny tytuł wykonawczy – e-TW – jak prawidłowo wypełnić? Omówienie wybranych elementów tytułu wykonawczego – na co zwrócić szczególną uwagę?
• Omówienie najczęściej występujących błędów w sporządzaniu tytułów wykonawczych (jak prawidłowo określić odsetki w tytule wykonawczym? Czy odsetki muszą być wyliczone w TW na dzień jego sporządzenia?).
• Czy i kiedy wierzyciel powinien załączyć do przekazywanego tytułu wykonawczego informację dodatkową? 
• Upoważnienie do podpisywania TW w tym podpis elektroniczny – w jaki sposób uzyskać dostęp do elektronicznego podpisu? Kto może podpisywać TW podpisem elektronicznym? 
• Konsekwencje dla wierzyciela nieprawidłowo sporządzonego elektronicznego TW. 
• Czy w przypadku nieprzyjęcia TW przez aplikację e-TW należy poprawić czy wystawić nowy TW (jaki numer - dotychczasowy czy nowy?, data wystawienia, data naliczenia odsetek itp.)
6. Wybrane – istotne dla wierzyciela - zagadnienia z przebiegu postępowania egzekucyjnego w administracji.
• Moment wszczęcia postępowania egzekucyjnego – zmiana przepisów (rozróżnienie pomiędzy wszczęciem postępowania egzekucyjnego i wszczęciem egzekucji).
• Badanie dopuszczalności przystąpienia do egzekucji przez organ egzekucyjny (przesłanki i konsekwencje dla wierzyciela nie przystąpienia do egzekucji, co wierzyciel może zrobić po otrzymaniu zawiadomienia o nieprzystąpieniu do egzekucji?).
• Obowiązki wierzyciela w zakresie współdziałania z organem egzekucyjnym.
• W jakich sprawach wierzyciel musi niezwłocznie informować organ egzekucyjny i w jakiej formie? Nowe dane w zawiadomieniach wierzyciela wysyłanych do organu egzekucyjnego. 
• Obowiązek wierzyciela stosowania elektronicznego formularza zawiadomienia wierzyciela do organu egzekucyjnego - e-ZW (jak wypełnić? Które informacje wierzyciel musi przekazać do organu egzekucyjnego korzystając z formularza e-ZW? W jakim terminie przekazać e-ZW do organu egzekucyjnego? Kto podpisuje e-ZW? Czy e-ZW musi podpisać ta sama osoba, która podpisała e-TW? Czy wolno o zmianach w tytule wykonawczym poinformować organ egzekucyjny w innej formie niż e-ZW, np. papierowej).
• Jakie mogą być konsekwencje nieterminowego poinformowania organu egzekucyjnego np. o wpłacie należności objętej tytułem wykonawczym do wierzyciela?
• Nowe sposoby płatności egzekwowanych należności (czy osoby nie będące zobowiązanymi mogą zapłacić egzekwowaną należność za zobowiązanego?).
7. Zasady ponownego wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
• Czy i w jaki sposób można ponownie wszcząć egzekucję administracyjną po uprzednim umorzeniu postępowania?
• Wniosek wierzyciela o ponowne wszczęcie egzekucji (zakres informacji przekazywanych przez wierzyciela do organu egzekucyjnego, dalszy lub dotychczasowy TW jako podstawa ponownego wszczęcia egzekucji).
• Wniosek wierzyciela o ponowne wszczęcie egzekucji (zakres informacji przekazywanych przez wierzyciela do organu egzekucyjnego).
• Pozyskanie informacji o majątku zobowiązanego – wystąpienie przez wierzyciela do zobowiązanego z wezwaniem o wyjawienie majątku (forma wezwania i forma wyjawienia majątku). 
• Jak postąpić w przypadku, gdy zobowiązany nie reaguje na wniosek o wyjawienie majątku?
• Jakie mogą być konsekwencje dla zobowiązanego, który wykaże nieprawdziwe informacje nt. posiadanego majątku?
• Do jakich instytucji i organów może wystąpić wierzyciel celem pozyskania informacji o majątku zobowiązanego celem prowadzenia dalszej egzekucji? Jaka podstawa prawna powinna być wskazana w takim wystąpieniu? Czy za takie informacje wierzyciel ponosi opłaty?
• Zawiadomienie organu egzekucyjnego o ponownym wszczęciu egzekucji administracyjnej (dochodzenie kosztów egzekucyjnych powstałych w umorzonym postępowaniu egzekucyjnym w toku ponownie wszczętej egzekucji).
 

Kierownicy jednostek organizacyjnych pomocy społecznej (Miejskich i Gminnych Ośrodków Pomocy Społecznej, Ośrodków Pomocy Rodzinie, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie, Centrów Usług Społecznych), a także pracownicy tych jednostek zajmujący się egzekucją administracyjną oraz radcy prawni.

Doświadczony szkoleniowiec i praktyk z zakresu procedur postępowania podatkowego, wymiaru podatków i opłat lokalnych, rachunkowości opłat za gospodarowanie odpadami lokalnymi, kontroli wewnętrznej, dochodów samorządowych, windykacji należności budżetowych, cywilnoprawnych, jak i publicznoprawnych. Przez wiele lat pełniła funkcje Dyrektora Wydziału Podatków i Opłat oraz Z-cy Dyrektora Wydziału Egzekucji Administracyjnej i Windykacji w jednym z największych urzędów miejskich, nadzorując wymiar, pobór, rachunkowość i egzekucję należności budżetowych. Autorka opracowań w czasopismach, np. Wspólnota, Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych, Finanse Publiczne. Stały współpracownik FRDL.